Ouderen laten tot wel 21.000 euro per jaar liggen aan toeslagen door toeslagenangst, 1 op de 10 ouderen wil wel door blijven werken maar mag niet meer en Nederland loopt daardoor 18 miljard mis. En, als we het al over ouderen en oud worden hebben, dan is de kans klein dat het sentiment daarover positief is. Dit, en meer, staat in het onderzoeksrapport ‘Betekenisvol ouder worden’, opgesteld door De Nationale Denktank 2023. Dit jaar buigt de groep zich over de vraag: ‘Hoe kunnen ouderen in de vergrijzingsgolf betekenisvol ouder worden en hoe ziet een inclusieve samenleving voor ouderen eruit?
Methode
Twintig twintigers werken in vier maanden tijd aan oplossingen voor een groot maatschappelijk probleem. Het analyserapport is tot stand gekomen op basis van interviews met ruim 150 experts en 100 ouderen en een publieksonderzoek met 1250 respondenten. In het analyserapport wordt ingegaan op vier thema’s: voorbereiden op ouder worden, zingeving, arbeidsmarktparticipatie en een passende leefomgeving.
Analyserapport
Het gehele analyserapport is hier te vinden. Op basis van de gevonden knelpunten die hieronder zijn samengevat, bedenkt de Nationale DenkTank zes tot tien concrete oplossingen om Nederland in beweging te krijgen. Dat doen zij samen met ouderen, ervaringsdeskundigen en experts uit wetenschap, bedrijfsleven en overheid.
Voorbereiden op ouder worden: toeslagangst zorgt voor financiële problemen
Eén op de drie gepensioneerden komt financieel moeilijk rond. Veel ouderen zijn onbekend met de toeslagen die er zijn, de regelingen zijn te gecompliceerd om aan te vragen en er heerst wantrouwen tegenover de overheid, aangesterkt door de toeslagenaffaire. Hierdoor gebruiken honderdduizenden ouderen deze toeslagen niet terwijl ze er wel recht op hebben. Hierdoor lopen ze tot wel 1750 euro per maand mis.
Vrijwilligerswerk essentieel om gelukkig oud te worden
47% van de 55-plussers werkt als vrijwilliger. Gemiddeld is dit in Europa 10%. En er is nog onbenut potentieel: 15% van de 55-plussers wil wel vrijwilligerswerk doen, maar doet dit niet. Als er meer maatwerk geboden wordt voor deze groep kan er 116 miljoen uur extra aan vrijwilligerswerk gedaan worden.
David de Heus, deelnemer NDT’23: ‘De vergrijzingsgolf komt met de snelheid van een rollator op ons af, toch lijken we ons te laten verrassen. Kwieke vijftigers en zestigers zijn niet voorbereid op ouder worden en ook bedrijfsleven en overheid lopen achter in beleid maken.’
Arbeidsmarktparticipatie-kloof tussen willen en mogen
Er is sprake van leeftijdsdiscriminatie op de werkvloer. In de leeftijdscategorieën 55 tot 65 jaar en 65 tot 75 jaar geeft respectievelijk 11% en 10% aan te willen werken, maar hier momenteel niet de kans toe te krijgen. Uit onderzoek blijkt dat Nederland hierdoor 18,1 miljard euro aan Bruto Binnenlands Product (BBP) misloopt. Dit is hetzelfde bedrag dat in 2023 uitgegeven is aan de totale ouderenzorg.
Een passende leefomgeving: dominoverhuizen begint bij de oudere
Minder dan 4% van de ouderen verhuist per jaar. Dit zorgt voor een beperkte doorstroom op de woningmarkt. 80% van de ouderen woont in een huis dat ongeschikt is als ze gezondheidsproblemen krijgen. Naast niet willen verhuizen, is voor degene die wel willen verhuizen het aanbod beperkt en niet aantrekkelijk genoeg.
Andere gevonden knelpunten:
- Negatieve beeldvorming: Negatieve stereotypen voeren de boventoon in het discours over ouderen en ouder worden. In de media is het sentiment over ouderen en ouder worden drie keer zo vaak negatief als positief.
- Huidhonger: 80% van de ouderen heeft behoefte aan meer intimiteit en seksualiteit. Tegelijkertijd vindt één op de 4 van de ouderen het moeilijk om hierover te praten.
Belangrijke data
De bevlogen DenkTankers presenteren hun concrete oplossingen voor de gevonden knelpunten op 12 december 2023 aan een grote groep geïnteresseerden, onder wie ouderen, journalisten, beleidsmakers, mensen van innovatiefondsen en investeerders.
Over de Nationale DenkTank
Saskia Selen, directeur de Nationale Denktank: “Elk jaar brengt de Nationale DenkTank een multidisciplinair team van jonge, nieuwsgierige denkers en doeners samen om praktijkgericht onderzoek te doen naar de knelpunten van specifieke vraagstukken. Daar worden vervolgens concrete oplossingen voor bedacht en uitgevoerd. Hiermee is de Stichting in 18 jaar uitgegroeid tot een omvangrijk netwerk van uiteenlopende professionals, alumni, wetenschappers en (ervarings)deskundigen. Dat is in deze tijd, waarin polarisatie in de maatschappij nogal aanwezig is, extra waardevol.”
Bron: Persbericht Nationale DenkTank