Het wordt wel de sluipmoordenaar van ons zicht genoemd. Mensen merken namelijk vaak pas dat ze glaucoom hebben als hun oogzenuw al onherstelbaar beschadigd is. Maar het goede nieuws is: gezonde voeding kan uw ogen daartegen beschermen.
Van 9 tot en met 15 maart 2025 is het weer Glaucoomweek. Een terugkerende internationale week om de aandacht te vestigen op een van de belangrijkste oorzaken van blindheid wereldwijd: glaucoom.
Bij deze aandoening gaat de oogzenuw langzaam achteruit. Meestal begint dat aan de randen van het zicht. Daardoor gaat het op een gegeven moment lijken alsof je kijkt door een koker die steeds smaller wordt. Eén op de tien patiënten wordt uiteindelijk blind.
Verraderlijke oogziekte
In Nederland hebben naar schatting zo’n 338.500 mensen glaucoom. Maar de helft van hen weet dat niet.
Het verraderlijke van deze oogziekte is namelijk dat ze in het begin geen klachten geeft. Mensen met glaucoom gaan vaak pas naar de oogarts als ze merken dat ze blinde vlekken in hun gezichtsveld hebben. Maar dan zijn er al veel oogzenuwcellen dood. En dat valt niet meer terug te draaien.
Verhoogd risico op glaucoom
Vandaar dat organisaties als het Oogfonds erop blijven hameren: laat na uw veertigste geregeld controleren of de druk in uw oogbol nog in orde is. Een verhoogde oogdruk draagt namelijk bij aan glaucoom.
Maar ook als uw oogdruk niet verhoogd is, kan er schade zijn aan de oogzenuw. Daarom is het belangrijk dat er bij controles ook wordt gekeken naar de kop van de oogzenuw, achter in uw oog. Zien de zenuwvezeltjes er nog gezond uit?
Vaak kan zo’n glaucoomcontrole gewoon plaatsvinden bij een optiekzaak. Veel opticiens hebben namelijk een optometrist in dienst die dit op afspraak – en tegen vergoeding – kan doen.
Zeker als glaucoom in uw familie voorkomt, als u diabetes heeft of als u sterk bijziend of verziend bent (brilsterkte 6 en sterker) is het belangrijk eens in de paar jaar zo’n controle te laten doen. Al die dingen verhogen namelijk uw risico op deze oogaandoening.
Behandeling van glaucoom
Als de aandoening tijdig wordt ontdekt, kan verdere schade aan de oogzenuw vaak worden voorkomen, of in ieder geval vertraagd. Afhankelijk van de oorzaak en de ernst kunt u dan medicijnen, een laserbehandeling of een operatie krijgen. Al deze behandelingen kunnen helpen de oogdruk omlaag te krijgen.
Maar als het aan onderzoekers van de Universiteit Maastricht ligt, is er over een paar jaar nog een ander soort behandeling mogelijk. Een behandeling die zich niet richt op de druk in de oogbol, maar op de oogzenuw zelf.
De Maastrichtse onderzoekers dr. Theo Gorgels en drs. Wenting You ontdekten namelijk dat het stervensproces van oogzenuwcellen met bepaalde ingrepen kan worden gestopt. Sterker nog: het lijkt erop dat cellen die bezig waren dood te gaan, zelfs weer kunnen herstellen, als dat proces maar op tijd wordt onderbroken.
Voeding voor de oogzenuw
Dat dit alles mogelijk is, bleek uit laboratoriumonderzoek waarin Gorgels en You proefjes deden met gekweekte oogzenuwcellen. Wel is het zo dat die kweekcellen niet afkomstig waren van mensen. Of het met menselijke oogzenuwcellen ook werkt, wordt op dit moment uitgezocht met financiële ondersteuning van het Oogfonds. Als dat het geval blijkt, kunnen we volgens Gorgels over een paar jaar al een heel nieuw medicijn hebben tegen glaucoom.
Maar het mooie is: voor de stofjes die lijken te helpen bij het herstel van beschadigde oogzenuwcellen, bent u niet per se op medicijnen aangewezen. Het gaat namelijk om stofjes die je ook via de voeding kunt binnenkrijgen: resveratrol, melatonine en niacine. Die laatste stof is ook wel bekend als vitamine B3.
Bronnen van B3, resveratrol en melatonine
Rijke bronnen van vitamine B3 zijn onder andere vissoorten als tonijn, makreel en zalm; pinda’s, chiazaad en zonnebloempitten; paddenstoelen als shiitakes, oesterzwammen, champignons en portobello’s en doperwten en avocado.
Resveratrol zit onder andere in grote hoeveelheden in de schil van paarse en rode vruchten – denk aan druiven, frambozen en blauwe bessen. Ook pinda’s zijn er rijk aan.
Melatonine zit – in kleine hoeveelheden – in alle planten. En dan vooral in de zaden, omdat dit stofje ze beschermt tegen schade van buitenaf. Gojibessen zijn er bijzonder rijk aan. Verder zitten relatief hoge doses in kersen en aardbeien, en in amandelen, zonnebloempitten en lijnzaad.
Ooggezondheid begint op uw bord
Er zijn meer oogaandoeningen waarbij gezonde voeding een verschil kan maken. Zo is inmiddels bewezen dat de achteruitgang van het netvlies bij maculadegeneratie kan worden vertraagd door veel felgekleurde groenten en vruchten te eten.
Wilt u meer weten over wat voeding voor uw ogen kan doen? Op de site van het Oogfonds vindt u hier een heel dossier over. Het Oogfonds stelt bovendien ieder kwartaal een digitaal boekje samen met lekkere en oogvriendelijke recepten. U kunt het gratis aanvragen op de site van het Oogfonds.
Download hier het receptenboekje!
