Een blog door het Oogfonds
Diabetische retinopathie
Diabetes is een van de meest voorkomende chronische aandoeningen in Nederland, er zijn bijna 1,1 miljoen mensen met diabetes type 2 en ruim 100.000 mensen met type 1. Een ernstige complicatie van diabetes is diabetische retinopathie, een oogaandoening die ontstaat door beschadiging van de bloedvaatjes in het netvlies. Zonder tijdige behandeling kan dit leiden tot slechtziendheid of zelfs blindheid. De kans op diabetische retinopathie is groter als je al meerdere jaren diabetes hebt, en/of vaak te hoge, te lage of schommelende bloedglucosewaarden hebt. Ook overgewicht, hoge bloeddruk en/of een verhoogd cholesterolgehalte spelen een rol.
Stadia van diabetische retinopathie
De oogarts hanteert meerdere stadia van diabetische retinopathie. Dit is de hoofdindeling:
- Niet-proliferatieve diabetische retinopathie (NPDR): In dit vroege stadium raken de wanden van de kleine bloedvaatjes in het netvlies beschadigd, waardoor ze vocht, vetten en bloed kunnen lekken. Dit leidt tot de vorming van ‘micro-aneurysma’s’: kleine bolvormige uitzettingen van de haarvaten. Daarnaast kunnen er kleine bloedingen optreden en kunnen harde ‘exsudaten’ (afzettingen van vetten) zichtbaar worden in het netvlies. Vaak zijn er nog geen symptomen merkbaar, maar preventieve screening kan deze schade al wel opsporen.
- Proliferatieve diabetische retinopathie (PDR): In een volgend stadium slibben de kleine bloedvaatjes dicht en ontstaat er zuurstoftekort in grote delen van het netvlies. Hierdoor ontstaat er een wildgroei van nieuwe bloedvaatjes over het netvlies en in het glasvocht (een geleiachtige structuur in het oog) die van slechte kwaliteit zijn. Deze nieuw gevormde vaatjes kunnen gemakkelijk gaan bloeden. Hierdoor kan het zicht plotseling wegvallen.
In elke fase van diabetische retinopathie kan diabetische maculopathie ontstaan. Als het gelekte vocht en de vetbestanddelen zich gaan opstapelen in het centrum van het oog, de zogenaamde gele vlek of macula, heeft dit waziger zicht als gevolg. Dit wordt ook wel diabetisch macula oedeem genoemd. De behandeling van de diabetische maculopathie is afhankelijk van de ernst en de oorzaak van de aandoening. Mogelijke behandelingen zijn het dichtschroeien van lekkende bloedvaatjes met een laser, of injecties in het oog om de lekkage van bloedvaten te verminderen en zwelling van de macula tegen te gaan.
Oogklachten bij diabetes
Het is belangrijk alert te zijn op klachten zoals wazig of vervormd zicht, zwarte vlekjes in het gezichtsveld, verlies van zicht, doffer beeld, dubbelzien, oogontsteking of verminderd zicht in het donker. Dit kan veroorzaakt worden door de diabetes, het is belangrijk om met deze klachten contact op te nemen met de huisarts of eventueel de optometrist.
50-plus en diabetes
Vijftigplussers met diabetes doen er verstandig aan hun ogen regelmatig te laten controleren. De richtlijn is om binnen 3 maanden na de diagnose van diabetes type 1 en 2 te screenen op retinopathie. Daarna wordt de screeningsinterval op basis van deze uitslag bepaald. Het is belangrijk dat de hoofdbehandelaar, vaak de huisarts of internist, verantwoordelijk is voor het aanbieden en (laten) uitvoeren van deze screenings. Vaak voert een optometrist of oogarts de preventieve controle uit. Deze controle omvat een meting van de gezichtsscherpte en oogdruk en de behandelaar bekijkt het netvlies. Als het mogelijk is, wordt een OCT-scan gedaan die gedetailleerde beelden van het netvlies maakt. Vroege opsporing en behandeling is essentieel om de ontwikkeling van diabetische retinopathie te vertragen en complicaties te vermijden.
Een gezonde leefstijl maakt het verschil
Een gezonde leefstijl is belangrijk om het risico op diabetische retinopathie te verkleinen. Stabiele bloedsuikerwaarden, een gezonde bloeddruk en goede cholesterolwaarden zijn allemaal cruciaal. Hier volgen enkele tips:
- Gezonde voeding: Eet regelmatig en gevarieerd, met voldoende groenten en fruit.
- Voldoende beweging: Dagelijks minimaal 30 minuten matig intensief bewegen kan helpen om de bloedwaarden onder controle te houden.
- Stoppen met roken: Roken verergert de schade aan bloedvaten en verhoogt het risico op complicaties.
- Beperk alcohol: Alcohol kan bloedsuikerwaarden beïnvloeden en verhoogt het risico op complicaties.
Het belang van wetenschappelijk oogonderzoek
Dankzij wetenschappelijk oogonderzoek zijn diagnose en behandeling van diabetische retinopathie de afgelopen jaren verbeterd. Toch is er nog veel te ontdekken. Het Oogfonds financiert onderzoek naar nieuwe indicatoren om diabetische retinopathie eerder op te sporen en daardoor zichtverlies te voorkomen. Bijvoorbeeld het onderzoek van dr. Siddhita Jadhav:
‘Met een simpele bloedtest kunnen we deze oogziekte mogelijk vinden voordat er schade ontstaat’.
Wilt u ook helpen? Draag dan bij aan meer wetenschappelijk oogonderzoek. Ga naar www.oogfonds.nl/geef
Meer informatie:
Diabetes brengt vele gezondheidsrisico’s met zich mee, maar met regelmatige preventieve oogcontroles en een gezonde leefstijl beschermt u het gezichtsvermogen. Wilt u meer weten over diabetische retinopathie? Bezoek dan www.oogfonds.nl/diabetische-retinopathie of bestel de gratis brochure.